Anayasa Mahkemesi ile Göç İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenen Göç ve İnsan Hakları Konferansı, 11 Ekim 2024 Cuma günü İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda gerçekleştirildi.

Konferansa Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Azerbaycan Anayasa Mahkemesi Başkanı Farhad Abdullayev, Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Sayıştay Başkanı Metin Yener, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hâkimi Prof. Dr. Saadet Yüksel ile AİHM hâkimlerinin yanı sıra Azerbaycan, Romanya ve Moldova Anayasa Mahkemesi üyeleri ile yargı mensupları katıldı.

Hukuk, İnsan Hakları Ve Medeniyet Değerlerimizi Referans Alıyoruz

Konferans, Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ve AİHM Yargıcı Prof. Dr. Saadet Yüksel'in açılış konuşmalarıyla başladı.

Hukuk ve insan haklarının önemini vurgulayan İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, “Ülkemiz göç yönetimini Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde; Anayasamız, 6458 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde; milli menfaatlerimiz temelinde; medeniyet değerlerimiz ve insan haklarına uygun olarak yürütmektedir” dedi. Bakan Yerlikaya düzensiz göçle mücadele alanında da tüm faaliyetlerin insan haklarına uygun şekilde yürütüldüğünün altını çizerek “Göç yönetiminin tüm alanlarında olduğu gibi, düzensiz göç ve göçmen kaçakçılığıyla mücadele ve sınır dışı süreçlerinin tamamında, hukuk, insan hakları ve medeniyet değerlerimizi referans almaktayız.” açıklamasında bulundu.

Mobil göç araçlarının önemini de hatırlatan Bakan Ali Yerlikaya, “Mobil Göç Noktası araçları da yine düzensiz göçle mücadelemizi medeniyet değerlerimiz, insan hakları ve hukuk temelinde yürütme çabamızın bir sonucu olarak uygulamaya geçirilmiştir” dedi.

YİMER 157 İle Yabancılardan Gelen Bilgi Talebi ve Yardım İhbarlarına 5 Dilde, 7-24 Cevap Veriyoruz

Bakan Yerlikaya, Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER) ile Türkiye’deki tüm yabancıların bilgi talebine ve yardım ihbarlarına kesintisiz ve hızla yanıt verildiğini ifade etti. Yerlikaya “İnsan hakları ile ilgili yaklaşımımızı ve faaliyetlerimizi en iyi anlatan uygulamalarımızdan biri de YİMER 157 Çağrı Merkezidir. 5 dilde, 7-24 hizmet veren YİMER, yabancılardan gelen her bilgi talebine ve yardım ihbarına hızla cevap vermektedir” şeklinde konuştu.

Göçün günümüz dünyasında en önemli küresel meselelerden biri olarak her ülkenin yaşamını derinden etkilediğini belirten Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya ise, göçlerin temel sebebi olan savaş, katliam ve kötü muamelelerin durması ve geri kalmış toplumlarda refah seviyesinin yükseltilmesi için devletlerin ve uluslararası kuruluşların çaba sarf ederek sorumluluk üstlenmeleri gerektiğini ifade etti.  Başkan Özkaya konuşmasının devamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Türk Anayasa Mahkemesinin göçmenlerin haklarını koruma konusunda önemli içtihatlar geliştirdiğini ve bu kararlarla göç olgusunu insan hakları temelinde ele alarak hukukun üstünlüğünün güçlenmesine katkı sağladığını belirtti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargıcı Prof. Dr. Saadet Yüksel de göç meselesinin, siyasi tartışmalar, yasama faaliyeti, sosyal bilim araştırmaları, günlük yaşam deneyimleri ve uluslararası mahkemeler gibi birçok alanda kendisini gösterdiğini söyledi. Göç konusundaki ulusal ve uluslararası mahkemelerin işleyişine ilişkin içtihatlara değinen Yüksel, düzenlenen etkinliğin kendilerine göç konusunda yargısal bir tartışma fırsatı vereceğini belirtti. AİHM önüne gelen Türkiye’ye ilişkin başvuruların sayısı ile ilgili bilgiler de aktaran Prof. Dr. Saadet Yüksel şunları söyledi: “Gerçekten de AİHM önündeki davalar, özellikle Türkiye’de yaşayan mülteci sayısı ve ülke sınırlarındaki hassas koşullar göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye için hukuki açıdan önemli konuları içermektedir. Dikkat çekmektedir ki, her yıl AİHM önüne gelen Türkiye’ye ilişkin başvuruların sayısı göz önüne alındığında, göç konusu başvuruların tüm başvuruların yüzde 1’ini dahi oluşturmadığı söylenebilir. Bu da bizlere göstermektedir ki, göç alanında Göç İdaresi Başkanlığı gibi idari makamların ve AYM başta olmak üzere ulusal yargı makamlarının AİHM içtihadını büyük ölçüde dikkate almaları, konunun sistematik bir yargısal sorun olarak önümüze gelmesini büyük ölçüde önlemektedir.” Belirli farklılıklar olmakla birlikte, AİHM ve AYM’nin, birbirini karşılıklı besleyen ve zenginleştiren yaklaşımları ile eşgüdümlü içtihat yaratmaya devam ettiklerini ifade eden Prof. Dr. Saadet Yüksel, “Özellikle 6458 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesini takip eden süreçte, AİHM ile AYM arasında bir yargısal diyalogun geliştiği, mevzuatın büyük oranda AİHM içtihadı ile uyumlu hale getirildiği gözlemlenmektedir” dedi.

Göç ve İnsan Haklarına İlişkin Üç Panel Düzenlendi

Göç alanında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi kararları ışığında etkin çözümler geliştirmeyi ve uluslararası alanda iş birliğini güçlendirmeyi amaçlayan konferans kapsamında, göç ve insan haklarına ilişkin panel düzenlendi.

Göç İdaresi Başkanı Atilla Toros’un moderatörlük yaptığı ilk panelde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkan Yardımcısı Arnfinn Bårdsen ve Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Basri Bağcı panelist olarak yer aldı.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı ve Anayasa Mahkemesi Üyesi Rıdvan Güleç’in moderatörlük yaptığı ikinci panelde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hâkimi Lorraine Schembri Orland, Anayasa Mahkemesi Üyesi İrfan Fidan ve Danıştay 10. Daire Başkanı İbrahim Topuz yer aldı.

Hâkimler ve Savcılar Kurulu 1. Daire Başkanı Halil Koç’un moderatörlük yaptığı üçüncü panelde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hâkimi Sebastian Rădulețu, Anayasa Mahkemesi Üyesi Yılmaz Akçil ve Danıştay Üyesi Cengiz Aydemir yer aldı.